Tijdens de laatste twee decennia van de 20e eeuw beleeft de Grand Prix de la Citadelle zijn hoogtijdagen. Een groot internationaal publiek bezet de hellingen van de beroemde heuvel in Namen. Zij installeren zich, soms meer dan een week op voorhand, in tenten die op strategische plaatsen van het circuit zijn opgezet om geen glimp te missen van het fabelachtig spektakel van de eerste zondag van augustus.
Het meest spectaculaire circuit
De sfeer is uitzonderlijk volgens de piloten zelf. Plots ontdekken de toeschouwers, verspreid over de 2700 meter lengte van de piste, de piloten en moedigen hen luidruchtig aan. Engelse, Amerikaanse, Duitse en Franse contingenten laten zich ook op sympathieke wijze opmerken dankzij hun outfits als supporter!
Waanzinnig aangemoedigd door hun fans, worden de piloten echte sterren. Ze verplaatsen ganse menigten die niet altijd respectvol met de omgeving waar de Grand Prix plaatsvindt, omgaan.Er ontstaan spanningen tussen vóór- en tegenstanders van het circuit dat op de Citadel van Namen is aangelegd. Met succes nemen de organisatoren diverse initiatieven om aan de kritiek tegemoet te komen: afvalophaling, verplaatsing van de camping, beschermende omheining rond de eigendommen, afschaffing van de avondfeesten, enz.
Op sportief vlak strijden de kampioenen vaak om de wereldtitel in Namen. In 1979 verrast een tiener uit de omgeving van Huy [Hoei]. André Malherbe, nieuwe piloot bij Honda na zijn overstap van KTM, neemt deel aan de Grand Prix de la Citadelle om zijn teamleider Graham Noyce aan de wereldtitel te helpen. Hij eindigt in de eerste ronde achter Roger De Coster, die dag gesupported door Eddy Merckx en Paul Van Himst, terwijl zijn teamgenoot de eerste plaats op de wereldranglijst veiligstelt. In de tweede ronde ligt hij vóór op zijn prestigieuze oudere broer, die vertraging opliep door een lekke band. Het jaar daarop ontmoeten deze twee kampioenen elkaar weer bij Honda die Roger De Coster heeft ingehuurd om het team te helpen voor het behoud van de titel.
Dédé Malherbe, favoriet
De Grand Prix van 1980 is episch. De Amerikaan Brad Lackey op een Kawasaki staat in het kampioenschap zeven punten vóór op André Malherbe vóór hun strijd op de Citadelle. De Belgische piloot wordt de snelste in beide rondes en haalt zijn vertraging in. Roger De Coster verslaat Brad Lackey eveneens in één ronde, waardoor deze laatste kostbare punten verliest. Tenslotte wint hij de laatste Grand Prix van zijn carrière in Luxemburg terwijl ‘Dédé’ Malherbe zijn eerste wereldtitel veiligstelt.
Ik dacht altijd dat Namen iets extra’s had. Allereerst wat de toeschouwers betreft: er zijn altijd veel toeschouwers geweest in Namen en het is ook een geweldig publiek voor de piloten. Ik vind Namen echt bijzonder.
André Malherbe (3 x MX WC)
In de daaropvolgende jaren komt het tot een nieuwe tweestrijd. André Malherbe staat tegenover een sterke Zweed, Hakan Carlqvist, die op een Yamaha rijdt. Deze wint op de Citadelle in 1981, maar “Dédé” neemt geen risico’s om zijn voorsprong in het kampioenschap, dat hij voor de tweede keer wint, te behouden. Het jaar daarop zijn beide rivalen niet in topconditie. De Belg breekt zijn been tijdens de Grand Prix van de Verenigde Staten en de Zweed heeft te kampen met talrijke ongevallen en verwondingen. André Vromans wint de wedstrijd op de Citadelle-wedstrijd , alvorens vicewereldkampioen te worden na Brad Lackey, de eerste Amerikaan die een wereldtitel in de motorcross wint. André Malherbe mist de start van de eerste ronde in Namen in 1983 en laat “Carla” wegvliegen naar de overwinning. Hij wint de tweede ronde, maar zijn rivaal blijft hem volgen in zijn ontsnappingen. De Scandinaviër wint de Grand Prix van België en daarna de wereldtitel.
Een live-circuit
In 1984 zwijgt het circuit van de Citadelle. De homologatie wordt niet verleend door de Fédération Internationale Motocycliste na negatieve druk van de vertegenwoordiger van de pilotenbond, de Belg Jaak van Velthoven. De Belgische Grand Prix wordt georganiseerd in Marche en gewonnen door Dave Thorpe, maar André Malherbe, zijn teamgenoot bij Honda, wordt gekroond tot wereldkampioen.
Op 4 augustus 1985 is de Citadelle opnieuw het toneel van een motorcrosswedstrijd. Het circuit is licht gewijzigd. Bij de kapel Sainte-Thérèse werd een 40 meter lang kunstmatig gedeelte gebouwd. De wedstrijd wordt gedomineerd door de Honda-piloten die de eerste drie plaatsen op de wereldranglijst bezetten. De jonge Engelsman Dave Thorpe wint vóór de ervaren Malherbe. Hij krijgt een staande ovatie van een menigte Britse supporters die zich bij het monumentale chalet hadden verzameld.
Het jaar daarop, na de heldendaden van de Rode Duivels in de halve finale van de Wereldbeker in Mexico, winnen de Belgen ook hun wedstrijd tegen de internationale concurrentie. In Namen, voor een bijzonder groot publiek, behaalt Georges Jobé de eerste plaats op het podium, vóór Eric Geboers en de onverslijtbare André Malherbe. Hij slaagt erin de armada van Honda te verslaan met zijn Kawasaki motor, maar uiteindelijk ontneemt Dave Thorpe de wereldtitel aan André Malherbe met vijf puntjes.
Waterhozen
De editie van 1987 vindt plaats in de stromende regen. De piste is helemaal doorweekt. Georges Jobé, op een « private » Honda, verrijst uit de modder en wint de eerste ronde. Hij moet in de tweede ronde opgeven wegens een mechanisch defect maar wint de wereldkroon op overtuigende wijze. De winnaar van de Grand Prix de la Citadelle is een Oostenrijkse piloot gespecialiseerd in de 250-categorie, waarin hij in 1984 en 1985 wereldkampioen werd. Heinz Kinigadner heeft als bijnaam “Ketchup”, een verwijzing naar zijn voornaam en de moeilijkheid om zijn naam uit te spreken.
De Grand Prix van 1988 verwelkomt een terugkerende winnaar. Hakan Carlqvist sluit zijn carrière bij Kawasaki in stijl af. Hij wint de voorlaatste ronde van het seizoen op de Citadelle en stopt bij het chalet van het monument om te genieten van een biertje dat hem door zijn broer wordt aangereikt. De televisiebeelden van dit huzarenstukje gaan de wereld rond. Ze stelen bijna de show van de andere ster van de dag. Eric Geboers sprokkelt de laatste punten binnen, nodig om de wereldtitel te winnen. Hij is de eerste piloot die in alle drie de categorieën wint, nadat hij al kampioen werd in de 125cc en 250cc. Hij wordt “Mr 875″ in Namen.
De grote wedstrijd van de Belgen
Binnen het Honda-team, nog steeds zeer dominant, winnen Thorpe en Geboers de Grand Prix de la Citadelle en de wereldtitel in respectievelijk 1989 en 1990. Zij domineren de competitie gedurende die twee jaar. Eric Geboers wint eindelijk in Namen, de dag van zijn 28ste verjaardag, en tegelijkertijd wint hij zijn vijfde wereldtitel. De “Kid” trad toe tot de club van de meest succesvolle coureurs, destijds gevormd door Roger De Coster en Joël Robert.
Met als enige uitzondering Jacky Martens kronen de jaren ’90 verschillende piloten in Namen. Zij markeren ook de terugkeer van de Europese ploegen na bijna twintig jaar Japanse overheersing. Zij brengen Georges Jobé die het kampioenschap in 1991 en 1992 wint geen geluk, hij wint niet op de Citadelle. Hij wordt verslagen door een verrassende Jacky Martens en vervolgens door de Engelsman Kurt Nicoll, tevens zijn grootste rivalen van het seizoen. Voor de anekdote, het circuit van Namen biedt een primeur aan de toeschouwers. Er is een motorcrosswedstrijd voor een dertigtal vrouwelijke piloten!
In 1992 vindt de Grand Prix plaats over drie ronden van 25 minuten plus twee ronden. Punten worden toegekend in functie van de plaats in elke ronde. Deze editie wordt ook getekend door een ernstig ongeval tijdens de trainingssessies op zaterdag. David Wynants, een piloot uit Namen, botst tegen een boom, loopt zware breuken op, en geraakt hierdoor verlamd.
Op zondag 1 augustus 1993 is heel België in rouw. Koning Boudewijn sterft de dag ervoor in Motril, Spanje. De Grand Prix gaat toch nog door, volgens de gewijzigde formule van het jaar daarvoor, in drie ronden. Jacky Martens, die van KTM naar Husqvarna was overgestapt, rijdt op een viertaktmotor. Dat type motor werd niet meer in Namen gebruikt sinds de tijd van de BSA van Jeff Smith en Arthur Lampkin in de jaren zestig! De Zweedse machine wint de ronde vóór de Honda van Nilsson en Hansson. Dankzij deze weet de piloot het wereldkampioenschap te winnen met slechts drie puntjes.
In 1994 neemt Marcus Hansson revanche door Martens nipt te verslaan, zowel in Namen als op het wereldkampioenschap. De Grand Prix keert terug naar de formule met twee ronden van 40 minuten plus twee ronden. In Namen wordt de tweede ronde gewonnen door een jonge Belgische piloot, Joël Smets. Zijn aanhangers volgen hem in steeds grotere getale, de Citadelle lijkt zo meer en meer op een grote Vlaamse kermis. Het jaar daarop sluit hij zich aan bij het project van Zweedse ingenieurs die een revolutionaire viertaktmotor hebben ontworpen onder de merknaam “Husaberg”. Hij wint de wereldtitel maar eindigt tweede in Namen na een andere Belg, Johan Boonen.
De king broers
De Grands Prix van 1996 en 1997 zijn uniek omdat ze respectievelijk door twee broers worden gewonnen. Shayne en Darryl King zijn beiden Nieuw-Zeelanders, maar ze rijden voor concurrerende ploegen. De eerste, de jongste, domineert het seizoen 1997, terwijl Joël Smets er in Namen niet in slaagt op het podium te komen, maar wel tweede wordt in het wereldkampioenschap. Het jaar daarop neemt de Belgische piloot zijn revanche op de wereldranglijst en eindigt op La Citadelle als tweede na de broer King.
Een schuim voor Everts
De editie van 1998 is speciaal. Stefan Everts, drievoudig wereldkampioen in de 250cc-klasse, neemt deel aan de 500cc Grand Prix van België. Hij wint beide ronden gemakkelijk en herhaalt de mooie zet van Carlqvist tien jaar eerder. Op kop, stopt hij in het servicepark om een biertje te drinken geserveerd door zijn vader… Joel Smets neemt genoegen met het nemen van de nodige punten om zijn derde wereldtitel te veroveren.
Na nog een mislukking op de Citadelle in 1999, wint Smets eindelijk in Namen in 2000. Hij verslaat de winnaar van de vorige editie, de Zweed Peter Johansson. Hij wordt ook gekroond tot wereldkampioen met nog drie Grand Prix te betwisten.
De beste herinnering aan mijn carrière, en misschien zelfs aan mijn leven, was het jaar 2000 toen ik mijn 4e wereldtitel kon winnen op het circuit van Namen voor duizenden toeschouwers! Het was een gek iets wanneer ik op de esplanade aankom.
Joël Smets (5 x MX WC)
De organisatie van Grand Prix motorcrossevenementen wordt toevertrouwd aan een internationale onderneming die tot doel heeft de wedstrijden te professionaliseren om een maximaal aantal investeerders aan te trekken. Daarvan worden de televisiemedia steeds belangrijker.